Cuộc sống ở Ấp Mới, Lộc Hưng, Lộc Ninh (1983–1986)

 Hoàng Huy 

Đầu những năm 80, ở vùng biên giới Lộc Ninh, đời sống của người dân còn bộn bề thiếu thốn. Những mái nhà tranh lụp xụp giữa rẫy cao su hoang hóa, vài ba luống bắp, đám khoai mì, là hình ảnh quen thuộc của Ấp Mới, Lộc Hưng.

1. Cái ăn cái mặc

Gạo là thứ xa xỉ. Hầu hết bữa cơm độn khoai, sắn, bắp. Nhà nào có được vài ký gạo từ tem phiếu thì dành để nấu cháo cho con nhỏ hay người ốm. Có khi, cả ấp chung cảnh “cơm độn nhiều hơn cơm thật”.

Quần áo thì hiếm. Người lớn thường mặc đi mặc lại một bộ, rách thì vá chằng vá đụp. Trẻ con quanh xóm thường chỉ có cái quần đùi, có đứa chạy chơi trần truồng.

2. Tem phiếu và mậu dịch

Người dân xếp hàng dài trước cửa hàng mậu dịch quốc doanh để nhận gạo, đường, dầu lửa. Nhiều hôm chờ cả buổi chỉ mang về được vài lạng đường vàng, hay một ít dầu thắp đèn. Thiếu dầu, ban đêm người ta đốt đuốc bằng nhựa cây, khói cay mắt, nhưng vẫn phải chịu.

3. Làm rẫy, bám đất

Ban ngày, đàn ông đàn bà cùng nhau ra rẫy. Rẫy lúc ấy còn đầy gốc cây, cỏ tranh mọc um tùm. Dụng cụ chỉ có cuốc, rựa, nên phát nương, trỉa hạt rất vất vả. Năng suất lúa rẫy thấp, nên người ta phải trồng thêm khoai mì, bắp để sống qua ngày.

Một số người được phân công vào làm trong nông trường cao su quốc doanh, nhưng lương cũng chẳng đủ, chỉ thêm chút gạo tem phiếu.

4. Biên giới bất an

Ấp Mới nằm gần biên giới Campuchia, dân thường vẫn nghe tiếng súng vọng về từ bên kia. Nhiều nhà còn hố trú ẩn đào sẵn, phòng khi có báo động. Đêm đến, người dân ngủ chập chờn, có khi nghe chó sủa dồn dập là lại thấp thỏm lo Khmer Đỏ tập kích.

5. Tình làng nghĩa xóm

Khó khăn nhưng người dân gắn bó với nhau. Ai có gì cũng chia sẻ: vài củ khoai, chút muối, nắm rau rừng. Trẻ con chơi thả diều bằng giấy học trò, kéo nhau đi bắt cá suối. Người lớn thì sau buổi rẫy tụ tập uống chung ấm trà, kể chuyện thời chiến tranh, động viên nhau cố gắng bám đất, giữ làng.

Kết

Những năm 1983–1986 ở Ấp Mới là quãng đời đầy thiếu thốn, chật vật nhưng cũng thấm đượm tình người. Người dân nơi biên giới vừa chống chọi với đói nghèo, vừa lo giữ gìn từng tấc đất trước hiểm họa chiến tranh. Chính từ gian khó ấy, họ đã đi qua để bước vào thời kỳ Đổi Mới 1986, với niềm hy vọng một cuộc sống khấm khá hơn.

Share: