Chồng cô, vợ cậu, chồng dì, Trong ba người ấy chết thì không tang

 Câu ca dao "Chồng cô, vợ cậu, chồng dì, Trong ba người ấy chết thì không tang" phản ánh một khía cạnh của quan niệm về tang chế và mối quan hệ gia đình trong văn hóa Việt Nam xưa.

Master. Hoàng Quốc Huy 

Ý nghĩa của câu ca dao 

Câu ca dao này nhấn mạnh rằng trong ba mối quan hệ "chồng cô", "vợ cậu", và "chồng dì", khi họ qua đời thì người ta không bắt buộc phải chịu tang.

Chồng cô: Là người đàn ông kết hôn với chị/em gái của cha (cô).

Vợ cậu: Là người phụ nữ kết hôn với em/anh trai của mẹ (cậu).

Chồng dì: Là người đàn ông kết hôn với em/chị gái của mẹ (dì).

Lý do cho quy định này, theo quan niệm truyền thống, là vì những người này không có quan hệ huyết thống trực tiếp với người chịu tang. Mặc dù họ là người thân của gia đình qua hôn nhân, nhưng trong hệ thống phân cấp tang chế dựa trên huyết thống, họ không thuộc diện phải cử tang. 

Bối cảnh và Quan niệm về Tang Chế 

Quan niệm về tang chế ở Việt Nam, chịu ảnh hưởng từ Nho giáo, rất coi trọng mối quan hệ huyết thống. Tang lễ là một nghi thức quan trọng thể hiện đạo hiếu, lòng kính trọng và sự gắn bó giữa người sống và người đã khuất.   

Theo "Thọ Mai gia lễ", một bộ sách quan trọng về phong tục tang chế ở Việt Nam, có sự phân cấp rõ ràng về các hạng tang phục (ngũ phục) tùy thuộc vào mối quan hệ huyết thống và nghĩa tình, từ đại tang (tang cha mẹ, vợ chồng) đến các bậc tang nhỏ hơn.

Đại tang (trảm thôi, tề thôi): Dành cho cha mẹ, vợ, chồng, với thời gian chịu tang kéo dài (thường là 3 năm theo quy định cũ, sau này được giảm bớt).

Các bậc tang khác: Như cơ niên (1 năm), đại công (9 tháng), tiểu công (5 tháng), ty ma phục (3 tháng) áp dụng cho các mối quan hệ xa hơn như ông bà, chú bác, cô dì, anh em họ hàng...

Trong hệ thống này, "chồng cô", "vợ cậu", "chồng dì" không nằm trong danh sách những người có bổn phận phải chịu tang theo quy định chung, vì họ thuộc vào mối quan hệ hôn nhân gián tiếp chứ không phải quan hệ huyết thống trực hệ. 

Góc nhìn cá nhân và Lời khuyên 

Mặc dù theo quy định truyền thống, những người này không bắt buộc chịu tang, nhưng trong thực tế cuộc sống, tình cảm và sự gắn bó giữa các thành viên trong gia đình, dù có hay không có huyết thống trực hệ, vẫn rất quan trọng.

Ngày nay, các quy định về tang chế đã có nhiều sự thay đổi và linh hoạt hơn, chú trọng nhiều hơn đến tình cảm và sự tôn trọng lẫn nhau giữa người sống và người đã khuất, cũng như giữa các thành viên trong gia đình và cộng đồng. Việc có cử tang hay không đôi khi còn phụ thuộc vào phong tục tập quán của từng địa phương và sự lựa chọn của gia đình dựa trên mối quan hệ thực tế.

Nếu bạn gặp trường hợp liên quan đến việc tang chế, điều quan trọng là tìm hiểu và tuân thủ các quy định hiện hành, đồng thời thể hiện sự tôn trọng và tình cảm phù hợp với hoàn cảnh và mong muốn của gia đình.

Share: